برق؛ شاهرگ حیاتی اقتصاد اسرائیل/ خسارت‌ ده‌هامیلیارددلاری در راه است؟

 یادداشت اقتصادی ــ دکترمحمدباقر شیرمهنجی (سیاست‌پژوه اقتصادی):

درگیری بین ایران و اسرائیل به نقطه حمله به زیرساخت‌های اقتصادی رسیده است. یکی از این زیرساخت‌ها که اخلال در آن اثراتی قابل‌توجه بر اقتصاد طرف مورد حمله خواهد داشت و توان آفندی او را به‌اندازه‌ای قابل‌توجه کاهش خواهد داد، نیروگاه‌های برق است. خاموشی‌های ناشی از حملات به این تأسیسات می‌تواند از ابعاد اقتصادی، اجتماعی، نظامی و امنیتی، طرف مقابل را در موضع ضعف قرار دهد.
در این گزارش ضمن تحلیل اهمیت برق در اقتصاد رژیم منحوس اسرائیل، مهم‌ترین نیروگاه‌های آن مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

اهمیت نیروگاه‌های برق در اسرائیل بسیار حیاتی و استراتژیک است، چرا که این زیرساخت‌ها ستون فقرات اقتصاد، امنیت ملی و زندگی روزمره صهیون‌ها را تشکیل می‌دهند. اسرائیل با ظرفیت نصب‌شده حدود 24 گیگاوات و تولید سالانه بیش از 76 هزار گیگاوات ساعت برق، به‌شدت به این نیروگاه‌ها وابسته است.

دو ویژگی خاص شبکه برق این رژیم، آسیب‌پذیری آن را دوچندان می‌کند؛ اولین ویژگی این است که شبکه برق اسرائیل به‌صورت جزیره‌ای عمل می‌کند و به شبکه‌های برق کشورهای همسایه متصل نیست، این جداافتادگی از شبکه‌های منطقه‌ای که عمدتاً به‌دلایل سیاسی و همچنین از توسعه‌نیافتگی سیستم‌های برق کشورهای همسایه مانند اردن و مصر ناشی می‌شود، باعث می‌شود هرگونه اختلال در تولید یا انتقال برق، به‌سرعت در سراسر کشور احساس می‌شود و امکان جبران آن از خارج وجود ندارد.

ویژگی دوم تمرکز جغرافیایی مهم‌ترین نیروگاه‌های برق این رژیم است، مهم‌ترین نیروگاه‌های برق اسرائیل شامل اوروت رابین با ظرفیت 2,590 مگاوات در هادره، روتنبرگ با 2,250 مگاوات در اشکلون، هاگیت با 1,030 مگاوات، گزر با 1,332 مگاوات و دوراد با 800 مگاوات هستند. این پنج نیروگاه بزرگ مجموعاً بیش از 36 درصد از کل ظرفیت نصب‌شده کشور را تشکیل می‌دهند. تمرکز جغرافیایی این نیروگاه‌ها آسیب‌پذیری ویژه‌ای ایجاد می‌کند، زیرا منطقه عسقلان و اطراف آن حدود 27 درصد از ظرفیت کل کشور را در خود جای داده است و منطقه حیفا نیز بخشی قابل‌توجه از تولید برق را به‌عهده دارد، این تمرکز به‌معنای آن است که حملات هدفمند به چند منطقه کلیدی می‌تواند بخش عمده‌ای از ظرفیت تولید برق کشور را از مدار خارج کند.

اقتصاد اسرائیل که بخش بزرگی از آن بر پایه فناوری پیشرفته، صنایع دفاعی، خدمات مالی و تولیدات صنعتی است، به برق پایدار و بدون وقفه نیازمند است. صنایع فناوری که بیش از 20 درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهند و بیش از نیمی از صادرات رژیم صهیونیستی را به خود اختصاص داده‌اند، با مصرف تقریبی 1,500 تا 2,000 مگاوات، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده صنعتی برق در اسرائیل محسوب می‌شوند.

شرکت‌هایی مانند Check Point، Wix، monday.com و مراکز تحقیق و توسعه بیش از 400 شرکت چندملیتی از جمله IBM، گوگل و فیس‌بوک نیاز مبرم به برق پایدار دارند. قطعی برق در این بخش‌ها می‌تواند باعث توقف فعالیت مراکز داده، اختلال در توسعه فناوری و کاهش صادرات شود.

صنایع دفاعی اسرائیل که 14.8 میلیارد دلار صادرات در سال 2024 داشته‌اند، شدیداً وابسته به تأمین برق پایدار هستند. شرکت‌هایی مانند رافائل، صنایع هوافضای اسرائیل و البیت برای تولید سیستم‌های دفاعی پیشرفته نیاز به برق مداوم دارند.

بر اساس داده‌های مؤسسه مطالعاتی آراوا (Arava) کارخانه‌های آب‌شیرین‌کن که 80 درصد آب شیرین کشور را تأمین می‌کنند، 300 مگاوات در اوج تولید مصرف می‌کنند، پنج تأسیسات بزرگ نمک‌زدایی شامل اشکلون، پالماخیم، هادره، سورک و اشدود برای تولید هر مترمکعب آب 3.5 کیلووات‌ساعت انرژی نیاز دارند؛ بنابراین تأمین آب در اسرائیل کاملاً وابسته به سیستم‌های برقی است. پمپ‌های آب، تصفیه‌خانه‌ها و سیستم‌های توزیع در صورت قطعی برق از کار می‌افتند و می‌توانند بحران آبی ایجاد کنند.

صنایع شیمیایی اسرائیل با مصرف 800 تا 1,000 مگاوات برق، 8 تا 10 درصد از اقتصاد رژیم را تشکیل می‌دهند. شرکت Israel Chemicals (ICL) بزرگ‌ترین تولیدکننده مواد شیمیایی کشور است که در تولید کودها، داروها و مواد شیمیایی تخصصی فعالیت می‌کند. این صنایع به‌دلیل ماهیت فرآیندی و نیاز به دمای کنترل‌شده، وابستگی بسیار بالایی به برق دارند.

بخش بانکی و مالی که 15 تا 20 درصد از اقتصاد اسرائیل را تشکیل می‌دهد و شامل بانک‌های بزرگی چون لئومی، هاپوعلیم و میزراحی است، برای عملیات روزانه خود کاملاً وابسته به شبکه برق می‌باشد. قطعی برق می‌تواند تراکنش‌های مالی، سیستم‌های پرداخت و عملیات بورس تل‌آویو را مختل کند که پیامدهای گسترده‌ای برای اقتصاد داشته باشد.

ضربه به شاهرگ حیاتی اقتصاد اسرائیل

طبق گزارش‌های تأییدشده، تاکنون نیروگاه برق حیفا توسط موشک‌های ایرانی مورد اصابت قرار گرفته است. این نیروگاه با ظرفیت 1,020 مگاوات یکی از بزرگ‌ترین نیروگاه‌های اسرائیل در شمال مناطق اشغالی است که حدود 7 تا 8 درصد برق کل اسرائیل را تأمین می‌کند.

شرکت برق اسرائیل نیز تأیید کرده است که ایران خسارت به شبکه برق مرکزی وارد کرده است و تیم‌ها در حال کار برای خنثی کردن خطرات ایمنی، به‌ویژه خطر برق‌گرفتگی ناشی از سیم‌های برق پاره‌شده هستند.

ادامه این حملات به نیروگاه‌های برق می‌تواند علاوه بر افزایش هزینه جنگ برای اسرائیل، توان آفندی و پدافندی آن را به‌شدت محدود کند و ترمزی برای وحشی‌گری‌های این رژیم منحوس باشد.

با توجه به ویژگی جزیره‌ای شبکه برق اسرائیل و عدم امکان واردات برق از کشورهای همسایه، حملات موفق به نیروگاه‌های کلیدی می‌تواند بخش‌های وسیعی از کشور را دچار خاموشی کند. تمرکز جغرافیایی نیروگاه‌ها و وابستگی شدید اقتصاد به برق، آسیب‌پذیری‌های جدی ایجاد کرده است که حملات هدفمند می‌تواند تأثیرات فاجعه‌باری داشته باشد.

خسارات اقتصادی ناشی از قطعی‌های طولانی‌مدت برق می‌تواند به ده‌ها میلیارد دلار برسد و بخش‌های کلیدی اقتصاد از جمله فناوری، دفاع و خدمات مالی را فلج کند. در شرایطی که اسرائیل روزانه هزاران حمله سایبری را تجربه می‌کند و سابقه حملات موفق به شبکه برق دارد، احتمال اختلالات بیشتر در آینده بالاست، این وضعیت نه‌تنها امنیت انرژی بلکه بقای اقتصادی و امنیتی اسرائیل را تهدید می‌کند و نشان می‌دهد که زیرساخت‌های برق نقطه ضعف حیاتی این رژیم محسوب می‌شوند.

انتهای خبر/175772/